הפטיטיס B
עוד בעניין דומה
נגיף ההפטיטיס B אחראי לזיהום כרוני אצל 350 מיליון אנשים בעולם. נגיף ההפטיטיסB הינו גורם הסרטן (הקרצינוגן) השני בחשיבותו -אחרי טבק.
מעריכים כי כמיליון איש מתים מדי שנה ממחלות הקשורות באופן ישיר להדבקה מנגיף ההפטיטיס B.
בישראל שיעור הנשאות נע בין 1%-4% מהאוכלוסייה לפי אזורי מגורים.
10% מתוכם סובלים מדלקת כרונית.
רוב החולים במחלת הכבד הנגיפית מסוג B הם חסרי תסמינים ולמרות כך המחלה גורמת לאחוזי תמותה גבוהים מסיבוכים של המחלה כגון אי ספיקת כבד, שחמת (Cirrhosis) וגידול ממאיר בכבד (מסוג (Hepatocellular Carcinoma .
יותר משליש מהנשאים הם באסיה , המזרח התיכון ואפריקה.
דרכי ההדבקה בנגיף הפטיטיס B
- ע"י מתן עירוי דם ( ב-40 השנים האחרונות כל מנות הדם נבדקות לנוכחות הנגיף. כך שההדבקה בדרך זו נדירה ביותר כיום).
- בין משתמשי סמים המשתמשים במזרקים לצורך הזרקת הסם ישירות לווריד ועושים שימוש רב פעמי וללא חיטוי במזרק.
- הדבקה בקיום יחסי מין לא מוגן (הנגיף נמצא בכמות גדולה בנוזל הזרע ובנוזל הנרתיק).
- העברת הנגיף בזמן הלידה מהאם (vertical transmission)
- הנגיף יכול לחדור גם דרך ריריות, בייחוד כאשר המגע כולל שפשוף הרירית.
קבוצת סיכון
- משפחתו של נשא הפטיטיס B
- מי שנמצאה אצלו הפרעה כלשהי באנזימי הכבד, אף הפרעה קלה.
- חולים לפני טיפולי כימותרפי.
- חולי המופיליה, דיאליזה, מדוכאי חיסון והומוסקסואלים מהווים קבוצת סיכון להדבקה.
- נשאי הפטיטיס C ו/או נשאי .HIV
- ילוד לאם נשאית או חולה בהפטיטיס .B
- משתמשי סמים בהזרקה.
כ - 90% מנשאי הנגיף, שנדבקו בלידה או בין השנה הראשונה לשנה השנייה לחייהם, יפתחו מחלת כבד כרונית.
לעומת זאת , רק 5%-10% מאלו שנדבקו בבגרותם יפתחו מחלת כבד כרונית לאחר החשיפה.
15%-40% מהחולים המבוגרים עם זיהום כרוני בנגיף הפטיטיס B יפתחו שחמת הכבד
וסרטן ראשוני של הכבד.
קיים היום טיפול אנטי נגיפי יעיל המביא לדיכוי נגיפי.
הגישה לאבחון בהפטיטיס B
את מי לסרוק?
- מי שנמצאה אצלו הפרעה כלשהי באנזימי הכבד, אף הפרעה קלה מחייבת בירור.
- מי שקיבל עירוי דם אי פעם בחייו ובפרט לפני שנת 1972.
- עולים או תושבי אזורים אנדמיים, עם שכיחות גבוהה לנשאות של HBV.
- מי שהשתמש או משתמש בסמים (ללא תלות בסוג הסמים ודרך השימוש בהם).
- מי שקיבל אי פעם בחייו טיפולים/זריקות כלשהן (כולל חיסונים) במחטים או במזרקים רב פעמיים.
- טיפולי שיניים, עקירות וניתוחים בארצות עם שכיחות גבוהה להפטיטיס B.
- מי שעבר קעקוע / פירסיניג.
- בן זוג או בן משפחה של נשא ידוע עם חשיפה של HBV.
- חולה עם רקע של צהבת בעבר.
- נשאי הפטיטיס C ו/או נשאי HIV .
- אנשים שבמסגרת עיסוקם חשופים לדם או למוצרי דם.
מטרת הטיפול
- דיכוי נגיפי, השאיפה היא להוריד את עומס הנגיף מתחת לסף הזיהוי (LOD).
- לשפר את תפקודי הכבד, ושיפור היסטולוגי ברקמת הכבד.
- למנוע התקדמות המחלה וסיבוכים הקשורים למחלת הכבד, שחמת וסרטן הכבד (HCC).
- הקטנת מאגר הנגיף באוכלוסיה.
- הורדת יכולת ההדבקה.
הטיפול בהפטיטיס B
הטיפול מחולק ל – 2 קבוצות.
אינטרפרון : Pegasys
אנלוגים של נוקליאוטידים/נוקליאוזידים (NUC's):
, Lamivudine (Zeffix) , Adefovir (Hepsera) ,Telbivudine (Sebivo) ,
Entecavir (Baraclude), Tenofovir (Viread)
השונים זה מזה בעוצמת הדיכוי הנגיפי ובפרופיל העמידות והסבילות לאורך זמן. כעקרון הטיפול בתכשירים מקבוצה זו אמור להוריד את רמת הנגיף לרמה נמוכה ביותר (undetectable) לאורך זמן.
ניטור ובדיקות
- תפקודי כבד :Biluribin ALT,AST, ALK P,GGT,
- אלבומין/Total protein
- גלוקוז, תפקודי כליה , פרופיל שומנים
- ספירת דם, INR,פריטין, צרולופלזמין ANA,TSH
- Anti HBc-total
- HBsAg, HBs-Ab ובאם חיובי להשלים: HBeAg, AntiHBe ,HBV-DNA
- Anti HCV (באם חיובי להשלים HCV-RNA, HCV-genotype)
- אלפא פטופרוטאין
- AntiHAV , Anti HIV
- אולטרא סאונד כבד, דרכי מרה וטחול.
קיימים מספר סממנים סרולוגיים המעידים על מצב המחלה ויש לעקוב אחריהם על מנת להעריך את הטיפול הדרוש.
- עליה ברמות ALT , AST – בדיקת דם , ביוכמיה.
- HBsAg - אנטיגן השטח של הנגיף ,מעיד על נשאות לנגיף. בדלקת חריפה הוא נעלם לאחר מספר שבועות. בנשאות כרונית הוא נשאר לכל החיים.
- HBeAg - מופיע בנסיוב בדלקת כבד חריפה וכרונית, לרוב מתבטא עם מחלה פעילה וכושר הדבקה גבוה.
- Anti HBe - מופיע לאחר ש HBeAg מסולק.
- במחלה הכרונית, נוכחות נוגדן זה מעידה על המצאות נגיף המוטנט עם HBeAg שלילי, מצב שקיים ברוב הנשאים בארץ.
- Anti HBs - הופעתם לאחר מחלה מעידה על החלמה ורכישת חיסון.
- Anti HBc - נוגדני IgG כנגד אנטיגן הליבה מעידים על חשיפה בעבר.
- HBV-DNA - ב – PCR (עומס נגיפי) מתגלה בנסיוב בזמן דלקת חריפה וכרונית. בדיקה זו משמשת כמעקב אחר החולים החריפים והכרוניים .בחולים כרוניים משמש כמדד להחלטה טיפולית אחר הטיפול האנטי וויראלי.
18 Aharon Bart St, PO BOX 3361, Kiryat Arye, Petah Tikva 4951448
Phone: 972-3-5231021 Fax:+972-3-9226869
*נכתב ונערך ע"י: דר' אבי צפרוני
מנהל מכון גסטרו ומחלות כבד
מחוז המרכז
Tel: 03-9002005 Fax: 03-9226896
VIRIL14NP01511-01 010414
التهاب الكبد B
ڨيروس التهاب الكبد B مسؤول عن العدوى المزمنة لدى 350 مليون شخص في العالم. يعتبر ڨيروس التهاب الكبد B بمثابة العامل الثاني تسبباً لمرض السرطان بعد التدخين.
تشير التقديرات إلى أن حوالي مليون شخص يموتون كل عام في العالم من أمراض ناتجة بشكل مباشر عن الإصابة بڨيروس التهاب الكبدB .
تتراوح نسبة الإصابة بهذه العدوى في اسرائيل بين 1% الى 4% من السكان حسب المناطق السكنية.
10% منهم يعانون من الالتهاب المزمن.
معظم المصابين بمرض التهاب الكبد B, لا تظهر عليهم أعراض المرض, لكن على الرغم من ذلك, يتسبب هذا المرض بنسبة مرتفعة من الوفيات الناتجة عن مضاعفات هذا المرض مثل, الفشل الكبدي, تليف الكبد (Cirrhosis) وورم خبيث في الكبد (من نوع Hepatocellular Carcinoma).
أكثر من ثُلث المصابين بهذا المرض يسكنون في أسيا, ومنها الشرق الأوسط وأفريقيا.
طرق الإصابة بڨيروس التهاب الكبد B
- عن طريق نقل الدم (خلال ال- 40 سنة الأخيرة, يتم فحص كافة وجبات الدم لفحص عدم تواجد هذا الڨيروس بداخلها. حيث أن الإصابة بهذا الڨيروس بواسطة هذا الطريقة, يُعتبر أمراً نادراً في يومنا هذا).
- بين متعاطي المخدرات, الذين يقومون باستخدام الحقن لإدخال المخدرات مباشرة الى الوريد, حيث يقومون باستخدام الحقنة عدة مرات بدون تعقيمها.
- الإصابة جراء إقامة علاقة جنسية دون وقاية (يتواجد الڨيروس بكمية كبيرة في السائل المنوي وفي السوائل المهبلية السائبة).
- نقل الڨيروس من الوالدة الى الرضيع خلال الولادة (vertical transmission).
- قد ينتقل الڨيروس أيضاً خلال الأغشية المخاطية, وخاصةً عندما يشمل الاتصال على ملامسة الأغشية المخاطية.
مجموعة الخطر
- أفراد عائلة حامل ڨيروس التهاب الكبد B.
- من توجد لديه أية اضطرابات في أنزيمات الكبد, حتى لو كانت اضطرابات طفيفة.
- المرضى قبل تلقي العلاج الكيميائي.
- المرضى المصابين بنزيف الدم, غسيل الكبد, المرضى الذين تنقصهم المناعة ومثليي الجنس, حيث تُعتبر بمثابة مجموعة ذات خطر كبير للإصابة بالعدوى.
- حاملي مرض التهاب الكبد C و/او حاملي ڨيروس HIV (نقص المناعة البشرية).
- رضيع لأم تحمل أو مريضة بالتهاب الكبد B.
- متعاطي المخدرات عن طريق الحقن.
حوالي 90% من حاملي الڨيروس, الذين أصيبوا به في الولادة, أو خلال السنة الأولى والسنة الثانية من حياتهم, سوف يقومون بتطوير مرض كبد مزمن.
مقابل ذلك, فقط نسبة 5% الى 10% من الذين أصيبوا به لدى بلوغهم, سوف يقومون بتطوير مرض كبد مزمن بعد تعرضهم.
15%- 40% من المرضى البالغين الذين يعانون من ڨيروس التهاب الكبد B سوف يقومون بتطوير تليف الكبد وسرطان الكبد الأولي.
يوجد اليوم علاج فعال مضاد للڨيروسات والذي يؤدي الى قمع الڨيروسات.
طريقة تشخيص التهاب الكبد B
من الأشخاص التي يجب فحصهم?
- الأشخاص الذين توجد لديهم اضطرابات معينة في أنزيمات الكبد, حتى الاضطرابات الطفيفة تتطلب الفحص.
- الأشخاص الذين حصلوا على وجبات للدم في حياتهم, وبشكل خاص قبل العام 1972.
- القادمون الجدد أو سكان المناطق المصابة بهذا الڨيروس, مع نسبة عالية للإصابة بڨيروس HBV.
- متعاطي المخدرات (بدون علاقة بنوع المخدرات وطريقة استخدامها).
- الأشخاص الذين تلقوا علاجات ما/ حقن معينة (بما في ذلك التطعيمات) بواسطة الإبر أو الحقن متكررة الاستخدام..
- علاجات الأسنان, قلعها أو اجراء العمليات الجراحية في مناطق تترفع فيها نسبة الإصابة بڨيروس التهاب الكبد B.
- الأشخاص الذين قاموا بوضع وشم على جسدهم.
- زوج أو فرد من أفراد العائلة لشخص معروف بتعرضه ل- HBV.
- مريض مع تاريخ من مرض اليرقان.
- حاملي مرض التهاب الكبد C و/او حاملي ڨيروس HIV (نقص المناعة البشرية).
- الأفراد الذين يتعرضون خلال عملهم الى دم أو الى منتجات الدم.
هدف العلاج
- قمع الڨيروسات, هناك محاولة لخفض مستوى الڨيروس الى الحد الأدنى (LOD) وإذا ما كان بالإمكان, القضاء عليه كلياً.
- تحسين وظائف الكبد, تحسين أنسجة نسيج الكبد.
- منع تطور المرض, والمضاعفات المرتبطة بمرض الكبد, تليف الكبد وسرطان الكبد (HCC).
- تخفيض نسبة الڨيروسات في السكان.
- تقليص قدرة العدوى.
علاج التهاب الكبد B
يتم تقسيم العلاج الى مجموعتين.
الانترفيرون : Pegasys
نظائر النيوكليوتيدات/ نوكليزيدات (NUC's):
Lamivudine (Zeffix), Adefovir (Hepsera), Telbivudine (Sebivo),
Entecavir (Baraclude), Tenofovir (Viread)
واللذان يختلفان عن بعضهما البعض بدرجة قمع الڨيروس وبشكل المقاومة والتحمل مع مرور الوقت. بشكل أساسي, يجب على العلاج بمنتجات هذه المجموعة خفض مستوى الڨيروس الى الحد الأدنى (undetectable) طيلة الوقت.
مراقبة واختبار
- وظائف الكبد: ALT,AST, ALK P,GGT, Biluribin
- ألبومين/ بروتين كامل
- جلوكوز, وظائف الكلى, نمط الدهون
- تعداد الدم, INR, مخزون الحديد, سيرولوبلازمين ANA, TSH
- Anti HBc-total
- HbsAg, HBs-Ab اذا ما كان ايجابياً إكمال: HbeAg, AntiHBe, HBV-DNA
- Anti-HCV (اذا ما كان ايجابياً إكمال: HCV-RNA , HCV- Genotype)
- البروتين الجنيني من نوع الفا (فيتوبروتين)
- AntiHAV, Anti HIV
- ألتراساوند الكبد, عن طريق المرارة والطحال
هناك العديد من العلامات المصلية التي تدل على حالة المرض ويجب متابعة حالتهم من أجل تقييم العلاج المطلوب.
- ارتفاع بمستويات ALT , AST – اختبار الدم, الكيمياء الحيوية.
- HBsAg - مولد مضاد الڨيروس, والذي يشير الى حمل الڨيروس. تختفي في الالتهابات الحادة بعد عدة أسابيع. في المرض المزمن, يستمر مدى الحياة.
- HBeAg - يظهر في مصل الدم في التهاب الكبد الحاد والمزمن, على الأغلب بمرافقة مرض فعالة وقدرة عالية على العدوى.
- Anti HBe - يظهر بعد القضاء على HBeAg.
وجود هذه الأجسام المضادة في المرض المزمن, تدل على وجود ڨيروس المتحولة مع HBeAg سلبي, الأمر الموجود لدى معظم حاملي المرض في البلاد.
- Anti HBs - ظهوره بعد المرض يدل على الشفاء واكتساب المناعة.
- Anti HBc - مضادات IgG ضد مستضد النواة يدل على التعرض في الماضي.
- HBV-DNA - في – PCR (حمل الڨيروس) يتم اكتشافه في مصل الدم خلال الالتهاب الحاد والمُزمن. يُستخدم هذا الفحص كمقياس لقرار العلاج ومتابعة العلاج المضاد للڨيروسات.
18 Aharon Bart St, PO BOX 3361, Kiryat Arye, Petah Tikva 4951448
Phone: 972-3-5231021 Fax:+972-3-9226869
* تمت كتابته وتحريره من قبل: الدكتور أڨي تسبروني
مدير معهد أمراض الجهاز الهضمي والكبد
لواء المركز
Tel: 03-9002005 Fax: 03-9226896
VIRIL14NP01510-01 010414
הירשמו לקבלת עדכונים בנושאים שעלו בכתבה
